De ontdekking van een eeuwenoude oude waterput;
Aan de Bosrand is een zeer oude waterput aangetroffen. De put blijkt nog in tact te zijn.

De put en de directe omgeving zijn van grote cultuurhistorische waarde. Dit bied een mooie kans om de historie van Elspeet uit te dragen. Het zou natuurlijk mooi zijn als de put gerestaureerd zou worden en weer functioneel gemaakt word.
Dit met het oog op wandelaars, mountainbikers etc. Ofwel de waterput kan een mooie recreatieve voorziening zijn.
De put stond al vermeld op de minuutplankaarten welke dateren uit 1832. Deze put is destijds ongetwijfeld gebruikt als watervoorziening voor de schaapskooien.

Er is nog een kaart gevonden waarop de twee schaapskooien staan in getekend vlak naast de gevonden waterput. Op de kaart staat rechtsonder vermeldt: 'Deugdelijk verklaard, Arnhem 2 Januari 1895, Boekhouder v/h Kadaster.

Locatie schaapskooien aan den Boschrand                Namen van pachters grond          Kaart met daarop blauw gemarkeerd de landheggen

 Klik op de foto's voor vergroting

Hunneschans.

De Hunneschans ligt strak naast het uddelermeer, ter plaatse word onderstaande bezoekers informatie verstrekt:

De hunneschans is omstreeks 900 na Christus gebouwd op een zandtong in een laaggelegen dal tussen hoge stuwwallen. Rondom bevonden zich moerassen en het diepe uddelermeer. In de prehistorie woonden op deze gunstig  gelegen plek reeds mensen. Uit deze periode dateren bijvoorbeeld de 3 hier nog staande grafheuvels. In de vroege middeleeuwen werd ijzererts gewonnen op de hoge stuwwal in de omgeving van Apeldoorn. Dit erts werd over de veluwe vervoerd langs enkele belangrijke wegen. In de buurt van de Hunneschans kruist een aantal van deze wegen elkaar. Ook bevond zich hier de leuvenemse beek. Die mogelijk dienst deed als vaarweg naar de kust. De schans bewaakte de routes waarlangs het kostbare ijzer werd vervoerd en het punt waar het wellicht werd overgeslagen in schepen. Vermoedelijk diende de schans toen en later in tijden van onrust ook nog als toevluchtsoord voor de plaatselijke bevolking.

Onderzoek door archeologen heeft geleerd dat hier reeds in de prehistorie is gewoond. Uit die periode resteert ook de nog zichtbare grafheuvel met ringsloot. Deze heuvel, die een begraving uit de Nieuwe Steentijd bedekt, behoort tot de klokbekercultuur (2000-1700 v. CHR.)

10^e eeuw. Een eerste ringwal is gebouwd omstreeks 900 na Christus. Het meer reikte toen tot de omwalling en de gracht was gevuld met water. De wand was opgeworpen uit heideplaggen en aan de buitenkant voorzien van een dubbele rij houten palen met zand ertussen. In deze steil uit de gracht oprijzende keermuur bevond zich aan de zuidzijde een eenvoudige toegang bestaande uit dicht naast elkaar geplaatste stammetjes. Binnen de ringwal ontbreken duidelijke sporen van woningen.

13^e eeuw. Omstreeks 1200 is de wal tot de huidige afmetingen verbreed en verhoogd. De toegang kreeg een monumentaal aanzien door een dubbele rij van 4 zeer zware houten zuilen. Tegen de ringwal en soms gedeeltelijk hierin hebben in de 13^e eeuw enkele huizen met schuren gestaan. De doorgang aan de oostzijde is in de 19^e eeuw gegraven.

Replica grafheuvel Elspeetse heide.

Op de Elspeetse heide kunt u een replica van een grafheuvel bezoeken. Ter plaatse word onderstaande bezoekers informatie verstrekt:

U staat in een nagemaakte prehistorische grafheuvel. U ziet de heuvel zoals archeologen een grafheuvel opgraven. De lagen aangebrachte aarde, het graf, de urnen en de paalsporen zijn goed herkenbaar. Deze heuvel is in meerdere perioden van de prehistorie als begraafplaats gebruikt.

Ruim 2000 jaar voor Christus tijdens de Nieuwe Steentijd, heeft men een graf gedolven. Daaromheen is een greppeltje gegraven en over het graf is, met aangevoerde grond, een heuvel opgeworpen. Op de bodem ziet u het graf met het silhouet van een dode. In een mooie Veluwse Klokbeker kreeg de dode voedsel voor de lange reis mee…

Ongeveer 1000 jaar later, in de Bronstijd, heeft men de heuvel opnieuw als begraafplaats gebruikt. Na de begrafenis heeft men de heuvel aanzienlijk vergroot en opgehoogd en met een rij palen omgeven.

Nog een keer heeft men de heuvel gebruikt als begraafplaats. In de Ijzertijd, 500 jaar voor Christus, heeft hier een crematieplechtigheid plaatsgevonden. Na de crematie zijn de resten zorgvuldig vergaard en in een urn gedaan, die daarna in een kuil in de heuvels geplaats.

Daarna is de heuvel niet meer als begraafplaats gebruikt. Ruim 200 jaar later hebben archeologen de sporen van al deze activiteiten kunnen lezen. De heuvel is in vier parten verdeeld waarvan hier twee verwijderd zijn. Tussen de kwadranten is een profieldam blijven staan. Deze methode van opgraven geeft veel inzicht in de opbouw zonder dat de gehele grafheuvel opgeruimd wordt.

Hunneschans.

De Hunneschans ligt strak naast het uddelermeer, ter plaatse word onderstaande bezoekers informatie verstrekt:

De hunneschans is omstreeks 900 na Christus gebouwd op een zandtong in een laaggelegen dal tussen hoge stuwwallen. Rondom bevonden zich moerassen en het diepe uddelermeer. In de prehistorie woonden op deze gunstig  gelegen plek reeds mensen. Uit deze periode dateren bijvoorbeeld de 3 hier nog staande grafheuvels. In de vroege middeleeuwen werd ijzererts gewonnen op de hoge stuwwal in de omgeving van Apeldoorn. Dit erts werd over de veluwe vervoerd langs enkele belangrijke wegen. In de buurt van de Hunneschans kruist een aantal van deze wegen elkaar. Ook bevond zich hier de leuvenemse beek. Die mogelijk dienst deed als vaarweg naar de kust. De schans bewaakte de routes waarlangs het kostbare ijzer werd vervoerd en het punt waar het wellicht werd overgeslagen in schepen. Vermoedelijk diende de schans toen en later in tijden van onrust ook nog als toevluchtsoord voor de plaatselijke bevolking.

Onderzoek door archeologen heeft geleerd dat hier reeds in de prehistorie is gewoond. Uit die periode resteert ook de nog zichtbare grafheuvel met ringsloot. Deze heuvel, die een begraving uit de Nieuwe Steentijd bedekt, behoort tot de klokbekercultuur (2000-1700 v. CHR.)

10^e eeuw. Een eerste ringwal is gebouwd omstreeks 900 na Christus. Het meer reikte toen tot de omwalling en de gracht was gevuld met water. De wand was opgeworpen uit heideplaggen en aan de buitenkant voorzien van een dubbele rij houten palen met zand ertussen. In deze steil uit de gracht oprijzende keermuur bevond zich aan de zuidzijde een eenvoudige toegang bestaande uit dicht naast elkaar geplaatste stammetjes. Binnen de ringwal ontbreken duidelijke sporen van woningen.

13^e eeuw. Omstreeks 1200 is de wal tot de huidige afmetingen verbreed en verhoogd. De toegang kreeg een monumentaal aanzien door een dubbele rij van 4 zeer zware houten zuilen. Tegen de ringwal en soms gedeeltelijk hierin hebben in de 13^e eeuw enkele huizen met schuren gestaan. De doorgang aan de oostzijde is in de 19^e eeuw gegraven.