Over het algemeen worden graven onderhouden door nabestaanden. Dit is niet verplicht. Naarmate meer tijd verstrijkt komt het onderhoud door nabestaanden meer en meer onder druk te staan. De oorzaken hiervoor zijn divers.
Het is mogelijk het onderhoud van graven uit te besteden aan bedrijven die deze diensten aanbieden. Ook kan het onderhoud van een graf afgekocht worden bij de gemeente.
Naast nabestaanden zijn er nog andere groepen in de samenleving die bereid zijn graven te onderhouden. Dat is soms nodig omdat er situaties kunnen ontstaan dat nabestaanden graven niet meer kunnen onderhouden.
Denk aan graven van overledenen uit predikantsgezinnen. Na vertrek van het predikantsgezin naar een andere gemeente zijn er mogelijk geen nabestaanden binnen redelijke afstand die deze graven nog kunnen onderhouden.
Een dergelijke situatie kan ook optreden als kerken, verenigingen of stichtingen een legaat ontvangen. Mogelijk is de ontvanger bereid het onderhoud van het graf dan langdurig voor haar rekening te nemen.
Er zijn plaatsen waar graven die hoognodig onderhoud behoeven worden opgeknapt door plaatselijke vrijwilligers. Juist voor dergelijke situaties is een goed gemeentelijk beleid noodzakelijk. Voor de vrijwilligers is het immers een must dat bekend is dat je aan een graf mag werken i.v.m. de rechten op het graf van mogelijke nabestaanden. Ook is het van belang dat in voorkomend geval vrijwilligers gevrijwaard worden van mogelijke schade bij werkzaamheden aan verouderde monumenten.
Aandacht samenleving niet gefaciliteerd
Tijdens ons onderzoek op de Algemene Begraafplaats te Elspeet troffen we een schrijnend voorbeeld aan van de gevolgen van de inadequate informatievoorziening. Dit betreft het graf van Willem Schouten, geboren 8-9-1947, overleden 18-1-1948.
Grafmonument graf III-97.
Uit gesprekken met nabestaanden is gebleken dat de familie er waarde aan hecht ook een grafmonument te plaatsen op het graf van de jong overleden Willem Schouten. Echter is het de familie niet gelukt het juiste grafnummer met locatie te achterhalen. Om deze reden is Willem Schouten bijgeschreven op het grafmonument op graf III-97. In werkelijkheid ligt Willem Schouten begraven in graf III-202.
Plaatsen grafmonument niet altijd toegestaan
In het verleden was er sprake van huur en koopgraven. De grafrechten van beide typen graven hebben we reeds besproken. Toch hanteert de gemeente Nunspeet tot op heden per type graf een afwijkend systeem voor vergunningen. Voor oude huurgraven is het niet mogelijk alsnog een gemeentelijke vergunning te verkrijgen voor het plaatsen van een grafmonument.
Ons systeem van begraven
De wijze waarop het onderhoud van de graven verloopt, hangt samen met de wijze van begraven. De Algemene Begraafplaats in Elspeet kenmerkt zich door individuele graven. Familiegraven waarin meerdere generaties begraven worden zijn niet aanwezig.
Er zijn ook andere manieren van begraven waarbij wel meer gebruik gemaakt wordt van familiegraven. Hierdoor kan de binding van graven en nabestaanden generaties lang blijven bestaan.
Door het invoeren van de termijn van 30 jaar grafrecht in de gemeente Nunspeet is deze mogelijkheid komen te vervallen.
Familie graf in Esbjerg Denemarken. In dit familiegraf heeft in de jaren 1925, 1965, 1974, 1981, 1988 en 2003 een bijzetting plaatsgevonden.
Afstand doen van grafrechten
Het is van alle tijden dat rechthebbenden afstand doen van een graf, ook als de uitgifte van de grond voor onbepaalde tijd is. Als de laatste “bijzetting” voldoende lang geleden plaats vond , dan kan zo’n graf opnieuw uitgegeven worden. Als gemeente en rechthebbenden van graven onderling contacten onderhouden is dan ook vanuit meerdere gezichtspunten wenselijk.
Hernieuwde uitgifte van bestaande graven vergt een bredere kijk op de gemeentelijke verordening t.a.v. begraven. Mogelijk is het gewenst eisen te stellen aan grafbedekking in relatie met omliggende graven.