Eltje Meijer woonde in Rotterdam. Zijn vader was joods, zijn moeder niet, hij was dus half joods. Eltje droeg geen ster en had ook geen J. op zijn persoonsbewijs staan.

Foto: van der WalOp 7 november 1944 trok hij met zijn zwager J. Roubes naar de Veluwe om eetwaren te bemachtigen. Ze kwamen terecht in Nieuw Milligen op de boerderij van Van Hierden. In het bakhuis van deze boerderij waren enkele S.S.'ers ingekwartierd. Van Hierden waarschuwde hen, niet naar het bakhuis te gaan. Een zekere Ward die zich bij Meijer onderweg had aangesloten werd aanghouden op de boerderij. Kort daarop werden Meijer en Roubes ook door een S.S.man meegenomen naar het bakhuis. Meijer die een sterk joods uiterlijk had, gaf onder druk toe dat hij een jood was. Van der Wal (welke lid van de NSB was) heeft na een verhoor dat vrij lang duurde er op toegelegd dat men Meijer zou arresteren.

Meijer werd meegenomen naar Meerveld, en werd later door een ordonnans verder getransporteerd naar Bosch en Heide (Uddel). Toen Roubes hoorde dat Meijer was meegenomen, is hij onverrichterzake teruggegaan naar Rotterdam.

Foto: HelleOp 10 november vertelde de vrouw van Meijer het voorval aan de kleermaker Wolf, en welke beloofde voor haar op pad te gaan. Aangekomen in Meerveld overlegde Wolf papieren waaruit bleek dat Meijer geen jood was. Van der Wal riep: "Jij bent ook een jood en ik zal je hetzelfde lot laten ondergaan als Meijer. Door tussenkomst van een meerdere (Hink) kreeg van der Wal een standje voor zijn absurde gedrag. Hink zei: "uw zwager is gearresteerd en doorgezonden. Wij zijn alleeen maar militairen en alle personen die wij arresteren, sturen wij voor onderzoek door. Ik kan niet U niet zeggen waar Meijer zich op dit moment bevindt. U krijgt wel bericht. Wolf liet het er niet bij zitten en ging naar de FeldGendarmerie in Apeldoorn. Daar werd Wolf te woord gestaan door een officier, die hem zei, dat er al meer klachten over de S.S. waren binnengekomen. Hij had een proces verbaal gekregen waarin stond dat Meijer een jood en terrorist was, die zich bovendien had schuldig gemaakt aan sabotage daden. (In het verbaal stond niet dat Meijer F 500 gulden bij zich had in contanten en een gouden zegelring om had. Dit was door de heren particulier afgedaan en in hun zakken verdwenen). In tegenwoordigheid van Wolf belde de FeldGendarmerie Bosch en Heide op en gelastte, de arrestant over te brengen naar Apeldoorn en te zorgen dat zijn eigendommen werden meegestuurd. Wolf en de vrouw van Meijer werden gerustgesteld door de FeldGendarmerie en werden met het bericht dat Meijer spoedig zou worden vrijgelaten weer naar huis gestuurd. Maar Meijer is nooit teruggekeerd.

Foto: NaumannMeijer is op Meerveld mishandeld door Van der Wal. Gewond viel hij in handen van Naumann, die hem opnieuw mishandelde. Naumann zegt dat Meijer een stuk (document) bij zich had, een vergunning om plaatsen te bezoeken die zelfs voor officieren van de weermacht zonder speciale vergunning verboden waren. Het document was niet door een bevoegde getekend en zo werd Meijer aangezien voor een spion. Foto: OudheusdenNa mishandeling gaf Meijer niet toe dat het vals was en evenmin hoe hij eraan gekomen was. Meijer werd na afloop opnieuw door Oudheusden mishandeld. Vermoedelijk heeft hij Meijer met zijn bajonet zwaar verwond, zodanig dat het bloed aan de keldermuur zat. ’s-Avonds om 22 uur gaf Helle aan Naumann de order om Meijer de volgende morgen te fusilleren.

De volgende morgen gingen Naumann met Oudheusden en Krause op pad. Na 1 km gelopen te hebben heeft men Meijer van 6 meter afstand gefusilleerd. Het lijk van Meijer werd in een kuil begraven en toegedekt met plaggen, zodat de plek onherkenbaar zou worden. Hun opdracht werd vervolgens afgemeld bij Helle.

Echter over de laatste ogenblikken ligt een geheimzinnige waas. Lees hiervoor zelf het oorspronkelijke document in PDF.

Bron: Th Boeree, Kroniek van Ede Deel II

In 1915 waren er in Nederland 75.000 abonnees op het net aangesloten. De Naamlijst voor den Telefoondienst stond in een boek van 754 pagina's. Voor elke telefoonaansluiting moest een apart kabelpaar naar de centrale gelegd worden. Voor interlokale gesprekken was het aantal verbindingen beperkt tot het aantal aderparen dat tussen twee centrales lag. Het tot stand brengen van een verbinding gebeurde met de hand. Op sommige plaatsen heeft dit tot in de jaren vijftig van de twintigste eeuw geduurd. Er werd naar een telefooncentrale gebeld, waar een telefonist(e) met de hand de verbinding tot stand bracht.

Bron: Wikepedia

Elspeet en Vierhouten waren zeker niet als eersten in Nederland geautomatiseerd voor wat betreft het telefoonverkeer. In 1943 waren er nog maar een zeer beperkt aantal dorpsgenoten die uberhaupt een telefoon hadden.

Onderstaand tref je de uitsnedes van Elspeet en Vierhouten aan uit 1943. Vanuit historisch perspectief is het waardevol om deze informatie als toetsingskader te kunnen gebruiken bij onderzoeken naar de WO2.

Elspeet telefoonboek 1943 Bron: www.delpher.nl - Koninklijke Bibliotheek

Telefoongids Vierhouten 1943 Bron: www.delpher.nl - Koninklijke Bibliotheek

SS-Sturmbahnführer Max Gebhardt negeerde op 9 december 1944 het stopteken bij het passeren van een wachtpost in de buurt van Elspeet. Hierbij werd hij doodgeschoten. Hij was een SS-Sturmbahnführer die  bevelhebber van I. / Gren was.

SS-Sturmbahnführer Max Gebhardt is geboren op 6 november 1899, diende in verschillende concentratiekampen - Esterwegen (1935), Oranienburg, Auschwitz (commander III Totenkopfsturmbann 3 Totenkopfstandarte - Eerst overgebracht naar Rusland en later naar Holland, waar hij werd toegewezen aan het nieuw opgerichte commando "Landwacht Nederland." Zijn NSDAP en de SS nummer zijn respectievelijk 1374719 en 44.185.

Hij is begraven op de begraafplaats van Heidehof (Apeldoorn / Ugchelen op 13 december 1944. De begrafenis plechtigheid ging gepaard met een muziekkorps van de 'Hollandse' SS en drie saluutschoten werden afgevuurd door Duitse soldaten rond 3.30 uur. Het is opvallend dat er geen Ortskommandant en predikant aanwezig waren op de begrafenis waar hij toch een redelijk hoge rang droeg en van katholieke afkomst was. Op zijn kist lag de vlag van de SS, en aan het graf spraken 8 personen. Zijn lichaam werd opgegraven na de oorlog en overgebracht naar het Soldatenfriedhof in Ysselsteijn.

Bron: Dagboek van Houtem; en is gebaseerd op een uitgebreide Feldpost correspondentie van hem aan zijn vrouw, in periode 1942 tot aan zijn dood eind 1944.

Putten, Oktober 1944
Een aanslag door een verzetsgroep op een auto van de Duitse Wehrmacht geeft de Duitse bezetter aanleiding vergeldingsmaatregelen te nemen tegen de gemeente Putten.
Op 30 september 1944 werd door het verzet een overval gepleegd op een duitse auto. Hierbij werd 1 duitser gevangen genomen.
De duitse reactie op 1 en 2 oktober was desastreus. Ongeveer 110 huizen werden in brand gestoken en 661 mannen werden bij de grote kerk te Putten bij elkaar gebracht en vandaar uit zijn ze naar Kamp Amersfoort afgevoerd en vervolgens naar Neuengamme. Slechts 48 keerden er terug.

H. SchuitA.C. MendelOok waren er twee mannen uit Elspeet welke opgepakt zijn bij de razzia van Putten. Dit waren H.(Henk) Schuit en A.C. (Adriaan Cornelis) Mendel, beide op dat moment woonachtig in Elspeet en, die tijdens de grote razzia in Putten op 1 oktober 1944 op transport gezet zijn naar Neuengamme. Naast vele, vele andere mannen, als vergelding.

Adriaan Cornelis Mendel woonde aan de Staverdenseweg 19, en was kapper van beroep. Hij is op 13 december 1944 op 36 jarige leeftijd overleden. Henk Schuit woonde aan de Apeldoornseweg 34, en was bosarbeider van beroep. Hij is op 26 mei 1945 overleden op een leeftijd van 30 jaar.

Steen der onmacht
In 1988 is er een Veluwse zwerfkei als herdenkingsmonument opgericht in Neuengamme.
Deze veluwse zwerfkei is geleverd door Hoveniersbedrijf D. Vlijm uit Elspeet.
Op 15 oktober 1988 was de eerste kranslegging bij dit nieuwe monument in Neuengamme.
Onderstaand treft u de complete video aan van deze herdenking, waarbij de film begint met het transport van de zwerfkei uit Elspeet en eindigt met de kransleggingen te Neuengamme.

Opdat wij niet vergeten.

Zie de website van de Stichting Oktober 44 voor meer informatie.